Pagtatapos (o pagtatapos at pagiging gitnang uri)

GUNITA NG SALITA
Ni ROLAND TOLENTINO

Bulatlat.com

Ang pagtatapos (graduation) ay ang pagkaloob ng edukasyonal na institusyon ng akademikong degree sa estudyanteng nagtatapos (ang graduate). Ito ang ofisyal na huling sandali ng pagiging estudyante, ang pagtuldok dito; at ang simula ng pagiging gradwado, ang kagyat na espasyo matapos ang tuldok.

Seremonyas lang ang pagtatapos pero may backing ng kapangyarihan ng edukasyonal na institusyon na umuri sa mga nagsimula at sa naging estudyante nito, at itangi sa kanyang dambana ang ituturing na gradwado. Sa dropout rate sa Filipinas, ang makapagsimula lang sa iba’t ibang antas–primary, secondary, tertiary, post-graduate–ay isa nang elite filtering system, i.e., paunti nang paunti ang masasala sa bawat antas, at sa huli, napakaliit na minorya ang magtatagumpay sa sukdulang potensyal ng individual sa edukasyonal na institusyon.

Kung sa institusyon, ang pagtatapos ay isang seremonya, sa hanay ng individual, ito ay isang ritual o rite-of-passage tungo sa pagiging gitnang uri. Pinapatagos sa antas ng individual ang pagnanasa sa panandang-marka ng edukasyon, at lehitimasyon ng individual sa pribilehiydong status ng gradwado. Dusa at pasakit ang pagdanas sa ritwal ng individual na lehitimasyon, na kahit hindi nag-uusap-usap ang nakapaloob sa sektor ng estudyante, ang bawat isa at bawat hakbang nito ay minamarkahan ng paghihikahos at kakulangan.

Kaya mas nagiging kanasa-nasa (desirable) ang pagtatapos dahil hindi lahat ng pumaloob sa institusyon ay makakamit ito. Hindi makakamit ito ng lahat dahil sa simula pa lamang ay tinimbang at minarkahan ang lahat bilang salat at kulang, at kung gayon, nangangailangan ng pagpunan ng institusyon tungo sa inaakalang gitnang uring panuntunan. Sa mayoryang individual, ang tertiaryong antas ay panimulang madadanas ang iba pang simulain tungo sa pagkatanda (adulthood) ng individual: unang inom, gimik, date, karelasyon, sex, FB (fuck buddy), pagkalaglag sa pag-ibig, pagbagsak sa klase, pagsali sa frat o sorority, at iba pang sandali na nagdulot ng unang mga life lesson.

Ang orkestrasyon, pamumukadkad at paninilaw ng sunflowers sa paligid sa Unibersidad ng Pilipinas sa Diliman ang simbolo ng sandali at espasyo ng pagtatapos.  Kailangan ng nag-uumapaw na simbolo ng pagtatapos hindi para iangat ang magtatapos sa pagbubukangliwayway ng hinaharap kundi para lalong burahin ang pasakit at pighati ng pagtatakipsilim ng hanay ng nagsimula sa poder ng edukasyonal na institusyon. (Kuha ni Roland Tolentino / Bulatlat.com)
Ang orkestrasyon, pamumukadkad at paninilaw ng sunflowers sa paligid sa Unibersidad ng Pilipinas sa Diliman ang simbolo ng sandali at espasyo ng pagtatapos. Kailangan ng nag-uumapaw na simbolo ng pagtatapos hindi para iangat ang magtatapos sa pagbubukangliwayway ng hinaharap kundi para lalong burahin ang pasakit at pighati ng pagtatakipsilim ng hanay ng nagsimula sa poder ng edukasyonal na institusyon. (Kuha ni Roland Tolentino / Bulatlat.com)

Hitik ang panahon ng tertiaryong antas sa karanasan ng pagkatanda at gitnang uri, kahit pa higit na nagiging exklusibo ang pagkadanas nito. Sa nakapasok sa edukasyonal na institusyon, ang status ay estudyante; sa mga hindi, ng OSY (out of school youth) o reserbadong army ng kabataang paggawa. Ang huli ang na-shutdown sa pagdanas, ang nabawasan ng akses sa pagkatanda at gitnang uri.

Ang pagtatapos ay pagkilala sa edukasyonal na institusyon at kapangyarihan nito bilang kabahagi ng estado na makapagpataw ng rekisitos at benchmarks ng mga degree. Ang mga degree ay kabahagi ng disiplina ng mga programa na may kanya-kanya ring reksitios at benchmarks. Sumusuot ang individual na estudyante sa butas ng karayom o sa kinakailangang igpawan ang mga hurdle na nakatakda sa track ng klase, kurso, programa, disiplina, at institusyon. Siya na pumapaloob sa kanyang disiplina ay pumapaloob sa pagdidisiplina sa kanya ng disiplina.

Kaya ang pariralang “requirements for graduation” ay tunay na toreng garing dahil tinatanaw ito sa posisyon na may pagkilala ang individual na siya ay salat at kulang, at kahit makatapos ito na valedictorian na summa cum laude, ang bubot nitong natamo ay salat at kulang pa rin sa natamo na ng kanyang profesor. Parating ang estudyante, dropout, gradwado ay tinitimbang ngunit parating hinuhusgahang kulang.

Interesante ang seremonyas ng pagtatapos. Una, sa maraming magtatapos, doble ang inaakalang pagdanas nito: sa antas ng kolehiyo, ang mas seremonyal pero mas may kinapapaloobang damdamin (intimacy) sa kahanay niya sa mababang antas, ang horizontal comradeship; at sa unibersidad, at sa seremonyas ng pagkalusaw ng inaakalang disiplinal na distinksyon at pagkilala sa unibersalidad ng edukasyonal na identidad: ang pagiging gradwado at alumnus ng pamantasan, ang vertical comradeship.

Ikalawa, ang pag-aabot ng mga henerikong sangkap ng pagtatapos para sa ritual ng pagkakaisa: formalidad ng suot, sablay o toga, blangkong papel na simbolo ng diploma na ihahabol pa sa imprenta, pagsama ng magulang sa entablado, pagkamay sa ofisyal, pag-bow, formal na kuha, selfie sa seremonyas, at iba pa. By themselves, iba ang pagpapakahulugan sa mga ito. Pero sa pagsasama-sama ng mga sangkap tungo sa nilulutong pagtatapos, nagkakaroon ito ng maborloloy na disenyo: ang yugto tungo sa higit na individualisasyon.

Matapos ng pagtatapos, ang ekonomikong produktibisasyon ng individual naman ang kanyang tutunguhin: makapagtrabaho at kumita nang lampas sa pangangailangan ng sarili tungo sa pag-aasawa at pagpapamilya. Kung gayon, ang pagtatapos ay alinsunod sa skript ng gitnang uring fantasya ng estado. Magtapos para makapagsimula ng maging ekonomikong individual ng estado.

Ikaw naman ngayon ay hinihirang sa skript ng paggawa–unemployment, underemployment, lowly at monotonous na corporate work. Nakakaiyak na ibang iyak sa lualhating sandali ng pagtatapos at sa kondensasyon ng monumental na pagbuno ng individual at kanyang pamilya para sa maikli at maliit na sandali’t espasyo nito. (https://www.bulatlat.com)

Si Roland B. Tolentino ay faculty sa UP College of Mass Communication at kasapi ng Congress of Teachers and Educators for Nationalism and Democracy (CONTEND-UP). Para sa komentaryo, maaring mag-email sa roland.tolentino@gmail.com.

Share This Post